Meta gaat alle AI-chats van zijn miljarden gebruikers afgrazen om interesseprofielen op te bouwen en die te verkopen aan adverteerders.

Daartoe kondigde het concern afgelopen week een wijziging aan van de gebruiksvoorwaarden. De kennis die Meta opdoet over gebruikers wordt geëxploiteerd op de reclamemarkt.

Wie, bijvoorbeeld, aan een AI-chat van Meta vragen heeft rondom een tripje naar New York voor kerstinkopen kan in Facebook, Instagram en Whatsapp advertenties daarover verwachten in de komende twee maanden.

Vrijwel iedereen in de wereld valt onder deze nieuwe vorm van data-exploitatie. Uitzonderingen zijn inwoners van de EU-landen, het VK en Zuid-Korea. Die gebieden hebben privacywetgeving die deze praktijk verbiedt.

Opt-out is niet mogelijk.

Foto: Jon Tyson, Unsplash

De Kansspelautoriteit (Ksa) kondigt vandaag de lancering aan van OpenOverGokken.nl, het nieuwe landelijke platform voor informatie over en hulp bij gokken. Het platform vervangt Loket Kansspel en biedt een bredere en meer toegankelijke plek voor iedereen die meer wil weten over gokken.

Sinds de legalisering van online kansspelen in 2021 is het aantal mensen dat weleens gokt toegenomen. De Kansspelautoriteit ziet het als haar verantwoordelijkheid om niet alleen toezicht te houden op de markt, maar ook consumenten te beschermen en het bewustzijn rondom gokken te vergroten. Met OpenOverGokken.nl draagt de Kansspelautoriteit bij aan vroegtijdige signalering en preventie van gokproblemen.

Uit recent onderzoek blijkt dat 69 procent van de Nederlanders van 16 jaar en ouder in het afgelopen jaar gokte. Waar Loket Kansspel zich primair richtte op mensen met een gokverslaving, biedt OpenOverGokken.nl een veel breder platform, juist omdat het aantal mensen dat gokt toeneemt en lang niet iedereen problematisch gokt.

De lancering van OpenOverGokken.nl wordt gevolgd door een publiekscampagne begin 2026, gericht op het vergroten van de bekendheid van het platform. Voor zorgprofessionals is vanaf vandaag een digitale toolkit beschikbaar met communicatiemiddelen om het initiatief onder de aandacht te brengen bij cliënten, patiënten en netwerken.

Het Spaanse e-commerce platform Reveni heeft een Series A-financiering van 7,5 miljoen euro opgehaald. Het bedrijf, dat verkoop, logistiek en retouren wereldwijd centraliseert in één dashboard, gebruikt de investering om uit te breiden naar Nederland, en verder te groeien in de EU en het Verenigd Koninkrijk. Bedrijven zoals Patta, Loavies, Victoria Beckham, ME+EM, Jigsaw, Bestseller, The Fold en Hurley maken al gebruik van Reveni’s platform.

De Series A-ronde werd geleid door 13books Capital, met deelname van JME Ventures, BSV en Bynd Venture Capital. Reveni heeft sinds zijn oprichting in 2022 €17,3 miljoen opgehaald.

Retouren en grensoverschrijdende logistiek behoren tot de grootste uitdagingen voor webshops. Reveni biedt oplossingen zoals directe terugbetalingen en retourneringen, volledig geïntegreerd met e-commerce- en logistieke systemen. Dit verlaagt volgens het bedrijf kosten, versnelt processen en verhoogt klantloyaliteit.

In 2025 introduceerde het bedrijf Reveni Atlas, een platform dat internationale e-commerce vergemakkelijkt door automatische berekening van invoerrechten en belastingen, douane afhandeling, fiscale rapportages en end-to-end tracking, zonder tussenpartijen, verborgen kosten of margedruk. Met de technologie van Reveni besparen klanten gemiddeld 25% op logistieke kosten en 30% op internationale sales managementkosten.

Foto cottonbro studio (cc)

De online fastfashionreus Shein maakt de sprong naar fysieke retail in Frankrijk, tot ongenoegen van lokale detailhandel en politici.

De opening van een winkel in warenhuis BHV, nabij de Notre-Dame, is een opmerkelijke stap voor het bedrijf dat zijn succes juist dankt aan een puur online model. Anderzijds omdat het midden in de traditionele hoofdstad van de mode-industrie is.

Shein, bekend van spijkerbroeken voor twintig euro en jurkjes voor een tientje, opent begin november zijn eerste permanente winkel op de zesde verdieping van het warenhuis [Maps].

Na Parijs zinnen de Chinezen op filialen in Galeries Lafayette-winkels in andere grote Franse steden.

Hoe groot een typische winkel moet zijn en wat de lokale propositie wordt, is nog niet bekend.

De opening stuit op kritiek van burgemeester Anne Hidalgo, die stelt dat dit haaks staat op de doelstellingen van duurzame lokale handel. Brancheorganisatie Fédération Française du Prêt-à-Porter waarschuwt op zijn beurt dat Shein de markt dreigt te overspoelen met wegwerpproducten, wat leidt tot verdrijven of verdwijnen van Franse merken.

Foto: Guilhem Vellut (cc)

Uit onderzoek van prijsvergelijker Pricewise blijkt dat bijna de helft (48,4 procent) van de Gen Z’ers (16-29 jaar) hun mobiele telefoon langer dan 2,5 jaar gebruikt voordat zij een nieuw toestel aanschaffen. Slechts een kwart (25 procent) zegt elke twee jaar een nieuwe telefoon te nemen.  

Tegenwoordig worden er elk jaar nieuwe edities van mobiele toestellen uitgebracht. Maar niet iedereen koopt ieder jaar een nieuwe telefoon. Zeker Gen-Zers niet. Volgens de Consumentenbond kun je gemiddeld 2,5 jaar met je smartphone doen. Ongeveer de helft van de jongeren tussen de 16 en 29 jaar doet dat ook. Wanneer we inzoomen op overige redenen om over te stappen naar een nieuwe telefoon, zien we grotere verschillen.

De belangrijkste reden voor Gen Z om een nieuw toestel aan te schaffen is een slecht werkende batterij. Maar liefst 73,2 procent noemt batterijproblemen als reden om tot vervanging over te gaan. Uit onderzoek blijkt dat 23,5 procent na twee jaar voor een nieuwe telefoon kiest vanwege batterijproblemen.

Ook trage prestaties worden vaak als aanleiding genoemd (55,8 procent), gevolgd door een kapot toestel (53,8 procent). Opvallend is dat 51,6 procent die last heeft van een toestel met trage prestaties pas een nieuwe telefoon aanschaft na 2,5 jaar.

Hoewel fabrikanten jaarlijks met nieuwere designs en innovatieve snufjes op de markt komen, laten Gen Z’ers zich blijkbaar hier niet snel door verleiden. Slechts 17,8 procent geeft aan dat een nieuw model of ander design een reden vormt om een nieuwe telefoon aan te schaffen.

Het verlangen naar een betere camera speelt met 21,8 procent een relatief beperkte rol, net als de behoefte aan extra functies (11,8 procent).

Foto Andrea Piacquadio (cc)

Eigenaren van een Eufy-beveiligingscamera hebben honderdduizenden video’s gedoneerd waarmee het Chinese moederbedrijf Anker zijn AI’s kan trainen.

Na afloop van ‘de collecte’, waar gebruikers twee dollar per video in ruil ontvangen, heeft Eufy vergelijkbare programma’s gehouden om nog meer beelden in te zamelen.

Hoeveel gebruikers hieraan deelnamen is niet bekend, maar de actie laat zien dat gebruikers voor een habbekrats persoonsgegevens over de Chinese muur gooien en voeden aan een AI die ze niet kennen of kunnen controleren.

Naar schatting loopt het aantal ingezonden video’s in de honderdduizenden.

Deelnemers aan de actie, die tot afgelopen voorjaar liep, mochten echte beelden van ongenode gasten, slapende baby’s, inbrekers en autodieven insturen maar ook geënsceneerde situaties.

Het is niet uitgesloten dat Amazon Ring en Google Nest hier inspiratie uit halen en eveneens inzendingen gaan uitlokken voor geld.

“We hebben het niet door, maar door AI-machines zijn we ‘iets’ van onszelf aan het verliezen: authenticiteit, intuïtie, verwondering en verbeelding.” Futuroloog Tracey Follows presenteerde totaal onverwacht op Emerce EDAY haar nieuwe visie.

Ietwat verontschuldigend begon Follows haar presentatie afgelopen donderdag. “Jullie komen voor een verhaal over agentic, maar mijn inzichten hieromtrent zijn afgelopen halfjaar veranderd. Agentic is slechts een methode. Het onderwerp AI is groter. Er is een nieuwe vraag ontstaan.”

Centraal in het verhaal van de internationaal gerenommeerde futuroloog staat de vraag hoe wij als mens en mensheid ons met nieuwe AI-technologie verhouden. “Zij zien ons als plukjes dataprofiel. Wij zijn, wat ik noem, machinable en daarmee manageable voor hen. Als mens moet je je afvragen of je nog eigenaar bent van je identiteit.”

De Engelse presenteerde haar nieuwe gedachtenstroom gisteren voor het eerst aan een publiek.

“Als mens moeten we dat stuk van onszelf gaan ontdekken dat níet machinable is”, waar de AI’s van Google, Alibaba en OpenAI c.s. niet mee overweg kunnen. Omdat het niet tastbaar en expliciet is en voorspelbaar.

Om haar beeld te illustreren grijpt Follow graag naar communicatiewetenschapper en filosoof Marshall McLuhan. “We zijn als de vis in diens vergelijking die niet weet dat hij zich in water bevindt. Niet bewust van zijn omgeving.”

“We zitten in een identiteitscrisis op existentiële schaal. We waren niet zo in de war als nu. Daarom denk ik ook dat er een tegenbeweging zal komen, een maatschappelijke reactie. Zoek het in de hoek van het immateriële. Dromen, wensen, ambities, wijsheid, creatie, mysterie.”

“Intuïtie. Stilte.”

“Mensen van mij leeftijd, begin vijftig, zijn de laatste die nog écht vrijheid hebben gekend, onafhankelijkheid van algoritmes en machines. De toekomst dwingt ons na te denken over hoe we ons met het nieuwe element na water, lucht en vuur verhouden. Ik denk dat de oplossing ligt in de synthese van het unmachinable deel van ons met wat AI’s bieden. Zij moeten óns dienen, niet andersom.”

Vijf jaar geleden gebruikte drie procent TikTok als nieuwsbron, vandaag de dag is dat twintig procent van de Amerikaanse volwassen nieuwsconsumenten.

Dat beeld komt naar voren in een nieuw onderzoek van Pew Research Center.

Het onderzoek laat verder zien dat de leeftijdsgroep tot dertig jaar TikTok intensief gebruikt voor zijn nieuwsgaring: 43 procent doet dat.

Ander Pew-onderzoek liet zien dat de sociale videosite dan niet de enige nieuwsbron is. In Nederland, bijvoorbeeld, gebruikt men gemiddeld 3,5 sociale platformen https://www.emerce.nl/nieuws/nieuwsgebruik-daalt-consumptie-verschuift-platformen-bigtech voor nieuws. bij Gen Z is dat 4,2, bij boomers drie.

Grotere sociale media dan TikTok in de VS zijn Nextdoor (38% volwassenen), Whatsapp (35%) en Instagram (ook 20%).

Foto: Julius Drost, Unsplash

Pinterest heeft nieuwe advertentiemogelijkheden onthuld, met de Top of Search-advertenties in bèta en andere tools die de visuele ‘koopfunnel’ moeten optimaliseren. 

Traditionele zoekmachines en AI-chatbots vertrouwen op woorden, maar winkelen is fundamenteel visueel, aldus een blogpost. ‘Je weet vaak wat je wilt wanneer je het ziet, niet wanneer je het probeert te beschrijven.’ 

De Top of Search-advertenties verschijnen in de top tien van zoekresultaten en in ‘Related Pins’. Advertentietcatalogi zullen ook extra opvallen in een merkaanbod.

Pinterest-gegevens tonen aan dat deze advertenties in vroege tests gemiddeld 29 procent hogere click-through rates opleveren vergeleken met standaardcampagnes, en 32 procent grotere kans om nieuwe kijkers aan te trekken.

Een van de eerste testers, Wayfair, zag gedurende een periode van twee weken een 237 procent toename in click-through rate ten opzichte van hun gebruikelijke campagnes, volgens Pinterest.

Visuele zoekopdrachten zijn niet nieuw. Google betrad het domein van visuele zoekopdrachten in 2001 via Google Images. Een geavanceerdere vorm, Google Lens, werd geïntroduceerd in 2017; hiermee kunnen gebruikers zoeken via afbeelding door met hun telefooncamera objecten te richten.

Onlangs lanceerde Google ook een functie waarmee gebruikers de camerafeed van hun telefoon kunnen delen met Search voor real-time visuele assistentie. De functie, Search Live, is beschikbaar via de app op Android en iOS door op het Live-icoon onder de zoekbalk te tikken.

Hoewel Pinterest al jaren verschillende advertentie-zoekformaten en winkelmogelijkheden aanbiedt, zijn Top of Search-advertenties een nieuwe functie — zij verschijnen bovenaan de zoekpagina. Eerder verschenen advertenties in zoekresultaten én verspreid over het platform.

Pinterest heeft ook local inventory ads gelanceerd, vergelijkbaar met Googles Local Inventory Ads (LIAs). Deze opzet is ontworpen om retailers met fysieke winkels te helpen producten te promoten die beschikbaar zijn in nabijgelegen locaties.

Duurzaamheid speelt een grote rol bij online shoppen: bijna de helft van de consumenten houdt er rekening mee bij een online aankoop. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van de Thuiswinkel Duurzaamheid Monitor 2025, uitgevoerd door Thuiswinkel.org en mede mogelijk gemaakt door DS Smith en Amazon. Het onderzoek onder ruim 5.000 Nederlandse consumenten laat zien dat communicatie en begeleiding vanuit webwinkels essentieel zijn.

47 procent van de consumenten geeft aan duurzaamheid mee te wegen bij een aankoop. Toch winnen prijs en kwaliteit vaak wanneer consumenten moeten kiezen.

Consumenten zien vooral duurzaamheidsvoordelen in het verbeteren van verpakkingen en bezorging. Opvallend is dat verpakken steeds belangrijker gevonden wordt. Waar vorig jaar nog 22 procent van de consumenten dit de belangrijkste manier vond om te verduurzamen, geeft nu 26 procent dit aan. Consumenten willen minder plastic en omverpakkingen en vragen om duidelijke recyclinginformatie. Ruim een derde geeft zelfs aan dat zij eerder terugkeren naar een webshop die gebruikmaakt van duurzame verpakkingen. Daarnaast staat een meerderheid positief tegenover het gebruik van herbruikbare verpakkingen.

Bezorgen blijkt ook een belangrijk element voor consumenten. Ze zien met name het belang van elektrische bezorging en bezorging per fiets. De laatste jaren is er al veel verbeterd in elektrisch bezorgen, zo werd in 2021 nog 20 procent van de pakketten elektrisch bezorgd, dat is in 2024 gestegen naar 82 procent.

Maar ook communicatie over de duurzaamste bezorgoptie is van belang, want over duurzamer bezorgen bestaan nog veel misverstanden bij consumenten. Veel consumenten denken bijvoorbeeld dat een afhaalpunt altijd duurzamer is. Dat is niet zo, een afhaalpunt is alleen duurzamer wanneer de consument er lopend of met de fiets heengaat.

Consumenten willen wel, maar hebben richting nodig, stelt Thuiswinkel.org vast. Het is aan de sector om helder te communiceren – van productinformatie tot retourbeleid en van verpakkingen tot bezorgopties.

Het Duitse FRITZ! opent een eigen internationale webwinkel waar huishoudens en professionals direct hun modems, routers en netwerkoplossingen kunnen kopen.

De keuze voor een eigen e-commercekanaal past binnen de bredere strategie van FRITZ! om dichterbij de consument te staan en hun marktaandeel in heel Europa te vergroten.

Het bedrijf, voorheen AVM geheten, verkoopt zijn spullen doorgaans via internetproviders en gespecialiseerde webwinkels of marktplaatsen. Met de eigen winkel neemt het meer controle over de distributie.

De webshop is geopend in negen landen, waaronder Nederland en België.

FRITZ! heeft sinds een jaar een nieuwe CEO in de persoon van Jan Oetjen. Tot dat moment was hij CEO van 1&1 Mail & Media Applications, een grote provider in Duitsland.

In 2024 telde het bedrijf 900 medewerkers en realiseerde het een omzet van 630 miljoen euro. Het is in 1986 opgericht. Afgelopen herfst trad voor het eerst een externe aandeelhouder toe. Imker Capital Partners verwierf https://about.fritz.com/en/press/press-releases/2024/07/fritzbox-manufacturer-avm-organizes-succession de meerderheid van het eigendom.

Foto: Bernard Hermant, Unsplash

Yahoo is van plan om dochter AOL te verkopen aan Bending Spoons, een Italiaans technologiebedrijf, voor 1,4 miljard dollar. Deze verkoopprijs is slechts een fractie van wat AOL ooit waard was.

In de jaren negentig en vroege jaren 2000 was AOL (America Online) een van de grote namen van het internet. Het was voor veel Amerikanen de manier om het internet uit te proberen.

Ook Yahoo had decennialang een dominante rol als portal, zoekmachine en contentplatform.

Tijdens de dotcom-bubble bereikte de waardering van internetbedrijven vaak extreme hoogtes, in sommige analyses werden gecombineerde waarde van Yahoo en AOL destijds geschat op honderden miljarden. Yahoo zelf werd ooit gewaardeerd op meer dan 100 miljard dollar in zijn hoogtijdagen.

Maar het internetlandschap veranderde snel: de zoekmachinemarkt werd gedomineerd door Google, sociale media en platformen als Facebook, contentdistributie en advertenties verhuisden naar andere ecosystemen. Yahoo en AOL probeerden relevant te blijven door te investeren in content, advertenties, acquisities, en data-monetarisering, maar vaak met weinig succes.

Verizon kocht AOL in 2015 voor 4,4 miljard dollar. Daarna nam Verizon in 2017 de kern van Yahoo over voor 4,8 miljard dollar. Verizon combineerde AOL en Yahoo in de mediavertakking, onder namen zoals Oath en later Verizon Media. In 2021 verkocht Verizon zijn mediadivisie — inclusief Yahoo en AOL — aan de investeringsmaatschappij Apollo Global Management voor ongeveer 5 miljard dollar.

Foto Jakub Zerdzicki (cc)

Om video's van Youtube te kunnen tonen, dienen analytische cookies en tracking cookies geaccepteerd te worden.

Een ramvolle Kromhouthal was gisteren het toneel van Emerce EDAY. Bijna drieduizend bezoekers kwamen zich laven aan inspirerende sessies en praatten bij met vakgenoten.

Peter Boer legde het event zoals elk jaar in beeld vast. De volledige collectie vind je hier op Flickr.

Hieronder een selectie:

De volledige collectie vind je hier op Flickr.

Algoritmes en AI zijn niet leidend bij de internationale campagnes van Heineken, vertelde Olya Dyachuck gisteren op EDAY. Haar benadering van marketing is fundamenteler.

“Het gaat om het idee en een goed platform”, wat staat voor de eigen site of app. “Socials en algoritmes zijn volgend”, niet leidend.

De global media & data director was gisteren een van de sprekers op Emerce EDAY, dat met bijna drieduizend bezoekers tot de laatste stoel was uitverkocht.

Dyachucks presentatie zou gaan over algoritmes, data en AI, wat de verwachtingen van het publiek hoog spande. Het verhaal van de Londense bracht echter een gezonde portie realiteitszin te berde.

“Modellen kijken terug. Je moet dus blijven diversificeren om een beeld te krijgen van de weg vooruit. Dat past bij onze cultuur, die dicteert: ‘het is óf winnen óf leren’. Dat geldt overal, ook tot in detail bij het creatieve proces van marketing.”

Het punt waar AI wel wordt gebruikt is voorspelbaar: media-inkoop, -productie en -optimalisatie. “Natuurlijk gebruiken we veel AI: die van Google en Meta.”

“Werken met data voor personalisatiedoeleinden leidt altijd tot de vraag: zet je de blackbox in of werk je met hyperpersonalisatie.” Anders gezegd: laat de machine van een techreus alles vóór je bepalen of bepaal je zelf elke stap in het marketingproces tot in detail na A/B-testen. Het antwoordd ligt in het midden. Een common middleground.

“Heineken is in zichzelf al social networking. Mensen komen samen rondom bier, als onderdeel van sociale gelegenheden. Een nieuwe realiteit waar we mee moeten werken, is dat dertig procent meer mensen alléén uitgaan dan voorheen. Solitude is the new attitude.”

Hoe de bierbrouwer daarmee omgaat, werd niet duidelijk in de presentatie. Wel waarschuwt ze voor the sea of nothingness, het verschijnsel dat iedereen via de social enkel de verhalen gepresenteerd krijgt die bij zijn individuele bubbel passen. “Juist daarom is voor ons het idee, het verhaal, key.”

GPT-NL, het taalmodel van eigen bodem dat door TNO, Surf en het Nederlands Forensisch Instituut wordt ontwikkeld, wordt begin volgend jaar uitgerold. Dat vertelde Saskia Lensink, productmanager van GPT-NL bij TNO, gisteren op EDAY.

GPT-NL moet een Europees alternatief worden voor de Amerikaanse dominantie van spelers als OpenAI en Google. Saskia Lensink begon haar presentatie dan ook met een foto van Elon Musk en Donald Trump in het Witte Huis, die een (te) grote invloed op ons leven hebben. “We hebben destijds ook Radio Kootwijk opgezet om ons minder afhankelijk te maken van de Britten voor de communicatie met Nederlands Indië, en de Europeanen deden hetzelfde met de Airbus A300, technisch gezien nog superieur aan Boeing ook.’

Sinds eind juni draait de training van het model op Snellius, de nationale supercomputer. De eerste resultaten zijn bemoedigend, maar de ambitie is groot: een model ontwikkelen dat breed inzetbaar is in de samenleving.

Nederlandse overheden zouden bijvoorbeeld veel baat hebben bij een model dat voldoet aan de AVG en de AI Act. “Bij ons kun je er zeker van zijn dat je geen claims krijgt omdat ons model niet voortborduurt op bestaande modellen die zonder toestemming wel auteursrechtelijk beschermd materiaal hebben gebruikt.” Al betekent dat we dat GPT-NL geheel op eigen benen moet staan.

Een opvallende stap is de samenwerking met mediapartijen, verenigd in NDP Nieuwsmedia. Hierdoor kan GPT-NL gebruikmaken van Nederlandse journalistieke content als trainingsdata. Dat levert niet alleen een rijkere dataset op, maar ook duidelijkheid over het eerlijke gebruik van data. Leveranciers krijgen bovendien de helft van de licentie-inkomsten terug. Lensink vertelde dat ook Vlaamse media betrokken worden. “Het is niet onze ambitie op Europees te gaan, want er zijn al tal van projecten op dit gebied, waarbij volop wordt samengewerkt.”

Het ministerie van Economische Zaken investeert bijna veertien miljoen euro in de ontwikkeling van het Nederlands AI-taalmodel. Dat is te weinig voor serieuze opschaling. Lensink hoopt nog eens 40 miljoen euro op te kunnen halen.

Foto Peter Boer

De landmacht merkt nu al dat er meer geld beschikbaar is voor training en nieuwe technologieën. Dat vertelde Daniëlle ter Haar, Hoofd Research and Development Simulatie Centrum Koninklijke Landmacht, gisteren op een uitverkochte EDAY. “De landmacht is tegenwoordig een proeftuin van nieuwe technologie, met als motto: sterk, slim en samen.”

Ter Haar leidde lange tijd een eigen VR bedrijf, maar ruilde dat drie jaar geleden in voor een baan bij defensie omdat ze ‘het land wilde dienen’. Onder haar leiding worden digital twins, AI-gedreven simulaties en next-gen trainingsomgevingen getest die de gereedheid van militairen naar een nieuw niveau moeten tillen. Ze gelooft sterk in de kracht van samenwerken en kennis delen tussen (inter) nationale partners; NAVO, wetenschappelijke instituten en het bedrijfsleven.

“We zullen wel moeten, want de CO2 regelingen verhinderen dat we kunnen bijbouwen. En de rechtbank vernietigde in 2024 een natuurvergunning die nodig was voor de militaire oefeningen op Vlieland. Dus is het noodzakelijk dat we ook virtueel kunnen trainen.”

Meer nog dan in voorgaande jaren bood het programma van EDAY een grote verscheidenheid aan presentaties over de meest uiteenlopende onderwerpen, al dook AI in ongeveer elke sessie op.

Jeroen van der Most, die digitale kunstwerken met AI maakt, vertelde hoe hij op een Saoedische website las dat iemand 3,2 miljoen dollar een schilderij van zou hebben gekocht. Het beroemde kunstwerk Sterrennacht van Vincent van Gogh had als inspiratie gediend. De eigenlijke inspiratie zou Van der Most hebben opgedaan tijdens een bezoek aan de historische Saoedische stad Diriyah, vlak bij hoofdstad Riyad.

Maar Van der Most was nog nooit in Saoedi-Arabië geweest en het schilderij bleek een rip-off van werk dat hij jaren geleden had gemaakt. Samen met een journalist van Het Parool traceerde hij uiteindelijk het doek, dat daadwerkelijk bleek te bestaan, en Van der Most kreeg zelfs de kans het te ondertekenen. “Ik had er een advocaat op af kunnen sturen, maar het leek mij leuker als ik zou proberen om het toch min of meer mijn eigendom te maken.”

De belangrijkste les die hij geleerd heeft is dat in de kunst het narratief belangrijker is dan de output, want met AI kan iedereen geavanceerde kunst maken die niet op zichzelf niet onderscheidend hoeft te zijn. Het idee wel.

Zijn laatste installatie Quantum Cat maakt gebruik van zowel kunstmatige intelligentie als een kwantumcomputer. Voor de digitale afbeeldingen van de kat en de weergave van teksten in het kunstwerk gebruikte van der Most een experimentele kwantumcomputer van de TU Delft. Het is het eerste kunstwerk dat met een Nederlandse kwantumcomputer is vervaardigd. Een kwantumcomputer kan meerdere uitkomsten tegelijk produceren en daarmee ook meerdere posities innemen, iets wat ook nodig is voor de, ethiek rond kunstmatige intelligentie.

Toch lijkt de quantum computer voor praktische toepassingen nog ver weg, vertelde Lieven Vandersypen van QuTech eerder dit dah. Vandersypen en zijn collega’s lanceerden eerder dit jaar het besturingssysteem QNodeOSm dat quantumnetwerken verandert van een theoretisch concept in een bruikbare technologie.

Een quantumnetwerk verbindt meerdere quantumapparaten met elkaar en stelt die in staat quantuminformatie uit te wisselen. Zo legden QuTech onderzoekers vorig jaar een quantumverbinding tussen Delft en Den Haag.

Vandersypen is ervan overtuigd dat de quantumcomputer voor dezelfde doorbraak zal zorgen als de seriële computer, maar benadrukte ‘dat we er nog lang niet zijn’. Hijzelf werkt al 30 jaar aan het concept.

De Belg heeft grote verwachtingen van Googles nieuwe quantumchip Willow, volgens hem een doorbraak in kwantumfoutcorrectie en schaalbaarheid. Willow kan complexe berekeningen uitvoeren die voor supercomputers onmogelijk zijn en opent de weg naar grootschalige, foutloze quantumcomputers voor toepassingen in medicijnen, batterijen en fusionenergie.

Modeontwerper en innovator Anouk Wipprecht toonde in hoog tempo haar portfolio van met technologie verrijkte ontwerpen, waarbij mode en technologie op een ongewone manier samenkomen, met systemen rond het lichaam die neigen naar kunstmatige intelligentie. Haar op Intel-Edison gebaseerde Spider Dress ontbrak evenmin: sensoren en beweegbare armen op de jurk helpen om een duidelijkere grens van persoonlijke ruimte te creëren. Deze robotjurk valt zelf aan wanneer je te dichtbij komt.

Ze maakt robotische jurken, hardware prototypes, maar ook prothetische armen en benen. Voor Cirque Du Soleil heeft ze gewerkt aan interactieve kostuums, voor Swarovski aan slimme sieraden en stage outfits voor Fergie en Britney Spears, of de integratie van sensoren in stoffen voor sport merken zoals Adidas.

Wipprecht vertelde hoe zij in de Beemster, waar zij opgroeide, gefascineerd raakte door de aldaar aanwezige windmolens. Tegenwoordig woont ze in techstad Delft. Ze vindt het belangrijk om deze producten met opensource modellen in de markt te zetten, waardoor anderen haar werk kunnen namaken of verbeteren.

Terug van weggeweest: slimme brillen. Openingsspreker Liya Safina, ontwerper van Googles XR-team, propageerde het gebruik van nieuwe interfaces die ons moeten bevrijden van de ‘rechthoekige schermen’, waarop we dagelijks kijken.

Slimme -brillen staan op het punt een soort co piloot in het dagelijks leven te worden: stil op de achtergrond totdat je ze nodig hebt, en precies op het juiste moment aanwezig. Spatial computing zal volgens Safina ons leven transformeren zoals sommige apps (dating, navigatie) dat hebben gedaan.

Foto’s van Peter Boer

De voorzieningenrechter oordeelt dat de manier waarop Facebook en Instagram nu zijn ingericht op onderdelen in strijd is met de Digital Service Act. Meta Ierland moet er binnen twee weken voor zorgen dat deze platforms een rechtstreeks en gemakkelijk toegankelijke keuzemogelijkheid bieden voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering.

Ook moet Meta Ierland ervoor zorgen dat de keuze voor een chronologische tijdlijn of een andere niet-geprofileerde tijdlijn bewaard blijft, zodat een gebruiker dit niet telkens opnieuw hoeft in te stellen.

Op dit moment schakelt de door een gebruiker gekozen instelling voor de tijdlijn steeds automatisch terug naar een geprofileerd aanbevelingssysteem, wanneer de gebruiker naar verschillende secties van de platforms navigeert of de app of website afsluit en heropent.

De voorzieningenrechter overweegt dat dit terugschakelen een verboden ‘dark pattern’ is, die inbreuk maakt op de vrijheid van informatiegaring, dat als onderdeel van het grondrecht van vrijheid van meningsuiting fundamenteel is voor een democratische samenleving. Nederlanders worden door Facebook en Instagram op dit moment onvoldoende in staat gesteld om op vrije en autonome manier keuzes te maken over het gebruik van geprofileerde aanbevelingssystemen. Mede met het oog op de verkiezingen op 29 oktober 2025 moet Meta Ierland haar platforms dan ook binnen twee weken aanpassen.

Meta Ierland moet de aangegeven keuze van gebruikers voor een aanbevelingssysteem op Instagram en Facebook blijvend maken. De instelling moet ook behouden blijven als een gebruiker binnen het platform naar een andere sectie navigeert of de app of website afsluit en heropent. Ook moet Meta Ierland de keuze voor een niet-geprofileerde tijdlijn rechtstreeks en gemakkelijk toegankelijk maken op de startpagina en reels-sectie van Instagram en Facebook.

Consumenten die een zoekopdracht intikken in Google, krijgen sinds kort vaak een zogenaamd ‘AI-overzicht’ gepresenteerd. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat deze kant-en-klare antwoorden regelmatig rammelen. En permanent uitschakelen van de AI-functie is niet mogelijk. De Consumentenbond roept Google op om deze zaken te verbeteren.

De Consumentenbond stelde Google 100 complexe vragen over consumentenrecht, gezondheid, voeding en duurzaamheid. Bij 70 vragen gaf de zoekmachine een AI-antwoord. Twintig daarvan waren te commercieel, te stellig, te ongenuanceerd of achterhaald. Google gaf bijvoorbeeld advies over het boeken van een duurzame cruise, terwijl cruises heel vervuilend zijn. En Google kwam met een stappenplan voor skypen met Amerika, terwijl Skype al een paar maanden uit de lucht is.

Sandra Molenaar, directeur Consumentenbond: ‘De Google AI-functie is standaard ingeschakeld en niet uit te zetten. Dat vinden wij kwalijk, zeker als de antwoorden niet kloppen. En AI-zoekopdrachten kosten vaak ook meer energie dan reguliere zoekacties.’

Volgens Google is het stroomgebruik bij AI-antwoorden ongeveer even hoog als bij een klassieke zoekopdracht. Maar de huidige Google-zoekmachine gebruikt een combinatie van oude zoektechnologie en AI-antwoorden.

Consumenten zijn gewend om vooral de bovenste resultaten van hun zoekactie te raadplegen. De AI-overzichten worden vaak boven de organische zoekresultaten getoond. Dit kan oneerlijke concurrentie veroorzaken want Google trekt hiermee zijn AI-overzicht voor ten opzichte van andere zoekresultaten. Dit mag niet volgens de Digital Markets Act (DMA). De Consumentenbond heeft dit daarom aangekaart bij BEUC, de Europese koepel van consumentenorganisaties. De Consumentenbond heeft Google ook gevraagd om het AI-overzicht optioneel te maken, zodat gebruikers keuzevrijheid hebben.

Kastjes als TomTom en ingebouwde navigatie-assistentie hebben voor automobilisten hun langste tijd gehad. Tweederde van de bestuurders vaart blind op maar twee apps: Google Maps en Waze.

Daarbij is Google Maps met afstand de marktleider in Nederland, aldus een peiling van ikwilvanmijnautoaf.nl onder duizend weggebruikers.

“Automobilisten kiezen voor gemak en realtime informatie,” legt Niels Oude Luttikhuis uit, oprichter van de autoverkoopsite. “Met een smartphone-app heb je altijd de nieuwste kaarten en zie je files direct in beeld. Dat verklaart waarom traditionele systemen zo snel terrein verliezen.”

Het verschil zit hem vooral in de updatefrequentie. Losse navigatiesystemen moeten handmatig geüpdatet worden, ingebouwde systemen blijven vaak jarenlang zonder updates. Smartphone-apps daarentegen worden continu bijgewerkt. Nieuwe wegen, gewijzigde verkeerssituaties en actuele files zijn direct zichtbaar.

De timing van het onderzoek is opmerkelijk. Deze week maakte TomTom bekend terug te keren naar de consumentenmarkt met een nieuwe rijassistent. Het bedrijf hoopt daarmee terrein terug te winnen op de smartphone-apps die de markt hebben overgenomen, maar de vraag is of consumenten nog te overtuigen zijn.

Voor autofabrikanten ontstaat een dilemma. Een deel van de merken biedt inmiddels Apple CarPlay en Android Auto aan, waarmee de smartphone naadloos integreert met het dashboard. Andere merken blijven vasthouden aan eigen systemen, vaak tegen meerprijs. Uit het onderzoek komt naar voren dat automobilisten vooral kiezen voor oplossingen die ze al kennen van hun telefoon.

Foto: Arvid Skywalker, Unsplash

Op vrijdag 12 december 2025 vindt de tiende editie van de Dutch Search Awards plaats: het jaarlijkse evenement dat innovatie en originaliteit in de digitale marketingindustrie bekroont. Belangstellenden kunnen nog een week nominaties indienen.

Voor dit jubileumjaar zijn er nieuwe categorieën toegevoegd, waardoor het totaal aantal awards wijzigt naar 31. Initiatiefnemer Tamer Saglambilek belooft een feestelijke editie die volledig in het teken staat van creativiteit en technologische vooruitgang.

Nieuwe categorieën
De vakjury beoordeelt dit jaar inzendingen extra scherp op creativiteit, innovatie, schaalbaarheid en de inzet van AI. De volgende categorieën zijn nieuw of vernieuwd:

• Beste gebruik van Generative AI in SEO
• Beste Generative Engine Optimisation (GEO) campagne
• Beste Performance Max-campagne
• Beste Display, Video & Audio-campagne
• Beste gebruik van Marketing Automation
• Beste Demand Gen-campagne
• Beste inzet van AI Agents in marketing
• Beste systeemintegratie in marketing
• Beste internationale campagne
• Beste Creative-first campagne

Awards for Excellence
Naast de thematische categorieën worden traditiegetrouw ook de prestigieuze Excellence Awards uitgereikt. Deze prijzen gaan onder meer naar de beste grote en kleine agencies, het beste in-house team, de beste nieuwkomer, de beste consultant en de beste software.

Nieuwe juryvoorzitters
De jury van 2025 kent twee nieuwe voorzitters. Arjan ter Huurne volgt Gina van den Bogaard op en daarnaast treedt ook Iwan Post aan als juryvoorzitter.

Partnerships
De jubileumeditie van de Dutch Search Awards wordt mede mogelijk gemaakt door Channable en Producthero, die gezamenlijk optreden als hoofdsponsor. Emerce is opnieuw de mediapartner van het evenement.