Black Forest Labs, inderdaad uit het Zwarte Woud, zoekt twee- tot driehonderd miljoen euro groeigeld tegen een waardering van 3,5 miljard euro.

De maker van het bekende AI-model Flux, gebruikt om fotografie te genereren en bewerken, voert daartoe verkennende gesprekken. Dat meldt de Engelse zakenkrant Financial Times.

Black Forest Labs is nog een jong bedrijf, opgericht in 2024, maar heeft vanwege zijn oprichters en geleverde werk ondertussen een naam hoog te houden. De oprichters bouwden eerder de technologie voor beeldgeneratie bij Stability AI, bekend als Stable Diffusion. En ze leveren hun technologie aan X, aan Mistral en aan Microsoft Azure.

Mistral en Black Forest kunnen in die zin in een adem worden genoemd als echte Europese specialisten of zelfs lokale grondleggers op hun respectievelijke gebieden in generatieve kunstmatige intelligentie.

Het Flux-model, ook beschikbaar via een API, zal op dit moment ongetwijfeld concurrentie ondervinden van een noviteit uit de stal van Google. De techreus publiceerde in de afgelopen weken een zeer toegankelijk en goedkoop model om echt lijkende beelden (‘fotografie’) mee te maken. Deze nieuwigheid, nano banana, zou er verantwoordelijk voor zijn dat de Gemini-app een van de populairste downloads in zijn categorie is.

Foto: gegenereerd met AI (Flux)

Online fraude blijft een groeiende zorg. Uit nieuw onderzoek van ING en Validators blijkt dat Nederlanders zich steeds bewuster zijn van de risico’s. Tegelijkertijd geven mensen aan dat ze behoefte hebben aan meer heldere en toegankelijke informatie over hoe ze zich kunnen beschermen.

ING speelt hierop in met een nieuwe social media campagne die op 30 september van start is gegaan. In deze campagne worden diverse vormen van fraude, zoals datingfraude en aankoopfraude, concreet gemaakt. De boodschap van de campagne: met een tweede paar ogen ben je weerbaarder. Check bij iemand uit je omgeving wat die vindt van een online aanbieding of verzoek om geld over te maken. Samen zie je meer. Door samen met iemand uit de omgeving naar het bericht van de fraudeur te kijken, kan oplichting worden herkend en schade voorkomen.

“Fraude voorkomen begint bij bewustwording,” zegt Adine Wempe, directeur Fraude bij ING. “We zien dat mensen steeds vaker willen weten hoe ze fraude kunnen herkennen en voorkomen. Daarom zetten we in op begrijpelijke informatie via kanalen die mensen dagelijks gebruiken.”

ING benadrukt dat effectieve fraudepreventie vraagt om samenwerking tussen banken, overheid, politie, telecombedrijven en sociale media. “Wij blijven alle partijen oproepen om samen te werken en een stap vooruit te zetten in de strijd tegen online fraude,” aldus Wempe.

De campagne is ontwikkeld in samenwerking met TBWA\NEBOKO en is te zien op Instagram en TikTok tot eind november.

De opkomst van kunstmatige intelligentie hakt er stevig in bij jonge professionals. Uit nieuw onderzoek van Randstad blijkt dat het aantal vacatures voor starters sinds januari 2024 met 29 procent is gekelderd.

In Nederland maakt 47 procent van de jonge werknemers zich zorgen over de impact van AI op hun baan, een stijging ten opzichte van 43 procent vorig jaar.

Dit beeld komt naar voren in het net gepubliceerde rapport ‘Gen Z workplace blueprint: future focused, fast moving’. Dat is gebaseerd op een analyse van 126 miljoen vacatures wereldwijd en een enquête onder 11.250 werknemers.

Vooral in sectoren waar Gen Z graag aan de slag gaat, is de teruggang fors. De techsector noteerde een daling van 35 procentpunten in instapfuncties, terwijl de financiële dienstverlening 24 procentpunten zag verdampen. Het verschil met vacatures voor ervaren professionals wordt daarmee pijnlijk zichtbaar: in tech bedraagt het verschil tussen vraag naar junior en senior talent maar liefst 37 procentpunten.

De verschuiving raakt aan de kern van hoe carrières beginnen. Waar oudere generaties in hun eerste jaren tijd kregen om te leren en te groeien in relatief beschermde junior functies, wordt van Gen Z verwacht dat ze direct technologisch vaardig zijn. Volgens de onderzoekers wordt de inwerkperiode die een eerste baan doorgaans is ingekort omdat de taken die daaronder vallen steeds vaker worden geautomatiseerd. Er is een nieuwe leerschool nodig.

Digitale vaardigheden, ongelijke kansen

Hoewel Gen Z als generatie digitaal vaardig lijkt, laat het onderzoek aanzienlijke verschillen zien.

Van de kantoormedewerkers gebruikt 66 procent AI voor het oplossen van problemen op het werk, maar bij functies met minder bureaustoelen op de werkvloer ligt dat percentage op 46 procent. Ook tussen de seksen loopt een kloof: 58 procent van de mannen zet de technologie in voor probleemoplossing tegenover 52 procent van de vrouwen.

Die ongelijkheid wordt versterkt doordat toegang tot AI-training niet gelijk verdeeld is. De helft van het jonge kantoorpersoneel kreeg het afgelopen jaar scholing op dit gebied, maar bij collega’s in andere sectoren was dat slechts 35 procent.

Het gebrek aan gelijke toegang tot ontwikkeling raakt Gen Z extra hard omdat zij zich wel degelijk bewust zijn van de noodzaak om bij te blijven. Driekwart gebruikt AI-tools voor hun eigen leren, meer dan enige andere generatie.

Gen Z hopt om te leren

Hoewel Gen Z ambitieus is en 85 procent bij het overwegen van een nieuwe baan altijd kijkt naar langetermijndoelen, blijven ze gemiddeld slechts 1,1 jaar op een plek zitten in de eerste vijf jaar van hun loopbaan. Dat is aanzienlijk korter dan millennials met 1,8 jaar, laat staan Gen X met 2,8 jaar of babyboomers met 2,9 jaar.

Het verloop wordt niet zozeer gedreven door gebrek aan betrokkenheid. Bijna zeven op de tien jonge werknemers zegt efficiënt te werken in hun huidige functie. Maar een gebrek aan doorgroeimogelijkheden dwingt hen elders te zoeken: 54 procent is actief aan het solliciteren en slechts een derde is van plan om langer dan een jaar te blijven.

Sander van ’t Noordende, CEO van Randstad, benadrukt dat werkgevers hun benadering moeten herzien. “Gen Z is de arbeidsmarkt betreden in een tijd van immense verandering. Hoewel ze vertrouwen hebben in hun vaardigheden en ambitieus zijn voor de toekomst, worden ze geconfronteerd met technologische disruptie en economische onzekerheid. Gezien de schaarste aan talent moeten werkgevers stappen nemen om jong talent beter aan te trekken en vast te houden.”

Hoe kan AI niet alleen veranderen wat we ons herinneren, maar ook wie we zijn en wat we geloven dat waar is? De Financial Times publiceert een prikkelende korte film (13 minuten) waarin acteur Stehpen Fry de kijker achterlaat met een verstikkend gevoel achterlaat.

Want is de belofte van AI louter rozengeur en maneschijn? ‘Recall Me, Maybe‘ is je digitale espresso van deze dinsdagochtend:

De Engelse krantenuitgever zegt in de verantwoording: “Hoewel fictief, is de film geworteld in de journalistiek van de Financial Times. Het is het resultaat van redactionele en creatieve workshops tussen Baddiel en vooraanstaande journalisten van de Financial Times, AI-redacteur Madhu Murgia, innovatieredacteur John Thornhill en wetenschapsredacteur Michael Peel, die een van de meest urgente en complexe vragen van vandaag de dag onderzoeken door middel van storytelling.”

Marketing- en technologiebedrijf Incubeta heeft AI tot in de haarvatten van zijn medewerkers en processen geïntegreerd.

De technologie zit verankerd in zijn bedrijfsstrategie, door medewerkers verplichte AI-doelstellingen op te leggen via hun OKR’s [?]. Deze aanpak zorgt ervoor dat kunstmatige intelligentie niet alleen wordt toegepast in klantworkflows, maar ook structureel onderdeel wordt van interne processen.

Op EDAY vertelt Quintijn van Kessel, hoofd Product & Innovatie, hoe het kunstmatige intelligentie integreert in zowel klantprojecten als dagelijkse bedrijfsvoering.

Zijn sessie in zaal 6 om 12:40 richt zich op marketingintelligence. Dit gaat van product feed-optimalisatie tot aan marketingmixmodeling.

Wellicht vertelt hij hoe het kan dat de CEO van de internationale groep wereldwijd het interne Agentic AI-klassement aanvoert. Of hoe ze met AI het fictieve merk ‘Coastal Ridge’ in no time uit de grond stampten.

Incubeta richt zich de komende periode op het verder verfijnen van AI-workflows en het begeleiden van klanten naar betere AI-gereedheid.

EDAY vindt 2 oktober plaats in de Kromhouthal in Amsterdam Noord. Het volledige programma vind je hier. Een regulier kaartje kost 695 euro.

“Wat is een uur nog waard als je in minder tijd hetzelfde resultaat behaalt?” Peter Hager van Simplicate legt de vinger op de zere wond van digitale bureaus. Zijn bedrijf publiceert het nieuwe overzicht van tarieven van de branche.

De gemiddelde omzet per fte bij agencies (5-120 fte) komt halverwege het jaar uit op 114.000 euro. De top twintig procent van de markt ziet een bescheiden daling, van 149.000 naar 145.000 euro.

Dat blijkt uit het Agencies Benchmark Report Q3 2025 van Simplicate, gebaseerd op data van bijna 550 creatieve, digitale en marketingbureaus in Nederland.

Agencies vragen nu een gemiddeld uurtarief van 105 euro. Dat is een lichte stijging ten opzichte van het eerste kwartaal van jaar, toen het gemiddelde nog op 103 euro per uur lag. Toch vertaalt deze toename nog niet door naar een hogere omzet per fte.

Die ene euro verschil in een uurtarief lijkt misschien verwaarloosbaar, maar doorgerekend naar jaarbasis bij een bureau met veertig man levert dat toch tienduizenden euro’s extra omzet op.

Softwarebedrijf Simplicate verricht dit onderzoek niet enkel voor agencies in de digitale en creatieve sferen, maar ook voor bijvoorbeeld accountants, architecten, ingenieus en consultants.

Vergeleken met, bijvoorbeeld, architecten en accountants ligt de productiviteiten van de agencies aanmerkelijk lager. Waar de bureaus gemiddeld 55 procent aantikken, ligt dat bij de twee andere beroepsgroepen gemiddeld op en boven de zeventig procent.

Bedrijven in de top 20 procent-groep zijn niet de grootste qua aantal werknemers maar de beste in termen van omzet per fte.

Het verkennende rapport verwoordt puntig de discussie die nu in veel directiekamers klinkt: “Ga je met behulp van AI efficiënter werken of meer waarde leveren met strategische diensten? Dan is dit de kans om je prijsstrategie aan te passen, zodat je omzet per fte meestijgt.”

Productiviteit is in deze context de tijd die een bedrijf direct besteedt aan klanten, berekend over alle medewerkers, inclusief indirecte hen die geen uren schrijven.

Foto: Annie Spratt, Unsplash

Apple werkt aan een nieuwe versie van de Apple TV 4K, die zeer binnenkort verwacht wordt. Verwacht wordt dat het toestel vier belangrijke updates brengt.

Allereerst zal de nieuwe Apple TV over een A17 Pro-chip beschikken. De huidige versie – gelanceerd eind 2022 – gebruikt een A15, maar voor toekomstige toepassingen zoals AI en zwaardere games is een krachtigere chip gewenst.

Ten tweede wordt ondersteuning voor Apple Intelligence verwacht. Apple breidt AI al uit naar iPhones, iPads, Macs en zelfs de Vision Pro, en de nieuwe Apple TV zou zich daarbij aansluiten.

Ook komt Apple naar verluidt met de nieuwe N1 draadloze chip, die Wi-Fi, Bluetooth en Thread combineert. Deze chip wordt al gebruikt in de iPhone 17-modellen en wordt mogelijk ook in de Apple TV 4K ingebouwd.

Tot slot is er speculatie over een camera met Center Stage voor videobellen en gebarenbesturing. Hoewel deze toevoeging minder zeker is, zijn er al aanwijzingen dat Apple dit overweegt.

Amazon Fresh, winkels zonder kassa, slaan niet aan in Engeland. Het bedrijf sluit de negentien filialen na een probeertijd van vijf jaar.

Een aantal van de locaties zal worden omgebouwd tot een Whole Foods-outlet, een soort verswinkel.

Gemak moest centraal staan in de Fresh-winkels. Met een speciale app open je deur, camera’s in de winkel zien wat je pakt en zorgen ervoor dat achteraf de correcte rekening wordt gepresenteerd.

Contact- en mensloos winkelen bleek toch niet het succes te brengen waar Amazon op gokte.

Winkelen bij een supermarkt blijft nog wel mogelijk via de Amazon UK-app en de daarbij aangesloten ketens.

In de VS zijn er 64 Amazon Fresh-locaties in bedrijf.

Foto: Bryan Papazov, Unsplash

In tijden van AI en snelle digitale transformatie vragen veel merken zich af: “Moet ik nog wel inzetten op marketplaces?”

Het antwoord is simpel: ja. Marktplaatsen als Bol, Amazon en Zalando blijven groeien en zijn inmiddels dé plek waar de consument zich bevindt. AI verandert weliswaar hoe we zoeken en kopen, maar marketplaatsen zijn de kanalen waar zichtbaarheid, bereik en conversie samenkomen. Luister donderdag op EDAY naar Thijs van Brandsom, oprichter van Brandsom.

Hoe zorg je er dan voor dat jouw merk in dit speelveld boven komt drijven? Dat is precies waar Brandsom, part of Follo, het verschil maakt. Voor merken zoals Hunkemöller en vele anderen heeft het bedrijf laten zien dat marketplaatsen niet alleen een extra verkoopkanaal zijn, maar een structurele groeimotor. Met slimme strategie, specialistische uitvoering en de juiste inzet van tooling hebben we zichtbaarheid, conversies en ROI aantoonbaar verbeterd.

De Follo Engine speelt daarin een centrale rol. Deze technologie geeft merken inzicht in hun zichtbaarheid. Maar inzicht alleen is niet genoeg. Pas door dit te combineren met de juiste specialisten wordt data omgezet in actie: van content optimalisatie tot advertising en prijsstrategie.

EDAY vindt 2 oktober plaats in de Kromhouthal in Amsterdam Noord. Het volledige programma vind je hier. Een regulier kaartje kost 695 euro.

Vanaf vandaag is bunq naar eigen zeggen de eerste Europese neobank die flexible crypto staking aanbiedt. Hiermee kunnen gebruikers een jaarlijks rendement tot tien procent behalen op voorgeselecteerde cryptovaluta, zonder een verplichte lock-up periode en volledig flexibel.

Na de lancering van bunq Crypto in april 2025 is crypto staking nu beschikbaar voor bunq-gebruikers in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië, Ierland alsook de gehele Europese Economische Ruimte via het cryptohandelsplatform Kraken.

Er is echter veel kritiek op de enorme kosten die de bank voor cryptodiensten in rekening brengt. Bunq adverteert dan wel met een prijs van 0,25 procent per transactie, maar dit is alleen voor gebruikers met een duur ‘Elite’ abonnement. Bunq is voor veel gebruikers 10x duurder dan vergelijkbare opties.

Adverteerders die gebruikmaken van de retailmedia van MediaMarkt kunnen binnenkort ook hun boodschappen gericht uitserveren buíten het domein van de elektronicawinkel.

Dat doen ze dan nog steeds via hun relatie met MediaMarkt.

Hiertoe is de elektronicawinkel een samenwerking aangegaan met Unlimitail, dat een systeem gebruikt van Epsilon.

Dat heeft een techniek om het bereik te vergoten naar externe, geaffilieerde sites. Anders gezegd: het bereik voor adverteerders wordt groter. In jargon heet dit ‘offsite retail media’.

Het is gebaseerd op privacyconforme first-party data van transacties en loyaliteitsprogramma’s. Dit maakt het mogelijk om digitale reclamecampagnes te koppelen aan zowel online als offline verkopen.

De uitrol start in oktober 2025, aanvankelijk in Duitsland, Spanje, Italië, Nederland en België. Andere markten zoals Turkije, Polen, Oostenrijk, Zwitserland, Luxemburg en Hongarije volgen begin 2026. Het aanbod is gericht op zowel endemische adverteerders, elektronische producten en merken die rechtstreeks bij MediaMarktSaturn verkrijgbaar zijn, als niet-endemische adverteerders.

Europese consumenten met een Microsoft-account kunnen nog een jaar lang gratis Windows 10-updates krijgen. Dit belooft Microsoft na druk van consumentenorganisaties waaronder Euroconsumers en de Consumentenbond.

De Consumentenbond is blij met de toezegging, maar vindt het niet voldoende. Zolang er een grote groep consumenten is met Windows 10-computers, moet Microsoft die ook na 1 jaar kosteloos updaten.

Microsoft wilde op 14 oktober 2025 stoppen met de ondersteuning van Windows 10-computers, waardoor deze kwetsbaar zouden worden voor hackers. In juli 2025 riep de Consumentenbond Microsoft op om Windows 10 langer te ondersteunen. Computers gaan steeds langer mee en er zijn nog zeker 2 miljoen Nederlandse consumenten met goed werkende Windows 10-computers. Deze apparaten kunnen niet over op Windows 11 vanwege strengere hardware-eisen.

Microsoft bood eerder maximaal 1 jaar extra veiligheidsupdates aan tegen betaling van 30 dollar. In juni 2025 kondigde Microsoft aan dat dit gratis zou zijn voor consumenten als ze bepaalde Microsoft-diensten gebruikten. De Consumentenbond vindt dat Microsoft hiermee zijn machtspositie misbruikte. Microsoft laat die eis nu vallen. Consumenten die de gratis updates willen, hebben nog wel een Microsoft-account nodig. Ook dat zou niet nodig moeten zijn, vindt de Consumentenbond. Consumenten kunnen de updates binnenkort zelf activeren vanuit Windows.
Toezegging onvoldoende

Fantasie of fraude? Met die vraag eindigt Googles voormalige opperhoofd van privacybescherming Peter Fleischer een blog dat Amerikaanse techreuzen nog wat juridisch angstzweet zal opleveren.

Het lijkt wel alsof de man schoon schip wil maken en zijn blog gebruikt om Europa te dwingen strenger te zijn voor techreuzen.

Eerder betoogde hij al dat privacyverklaringen een dikke topneus zijn, zoals door Netkwesties.nl helder uitgelegd. Vorige week gooide hij de Ierse toezichthouder op privacy (‘de zachtaardige golden retriever onder de handhavers’) voor de bus.

De Amerikaan zet namelijk twijfels bij het ‘one stop shop’-mechanisme dat techreuzen van buiten de EU gebruiken voor het regelen van privacytoezicht op hun diensten.

Hoe werkt dat? Ze openen een EU-kantoor in Ierland en laten via die deur het privacybeleid voor de hele EU lopen. Wat in Ierland wordt bepaald geldt vervolgens in heel Europa. Dat is de gangbare praktijk, nergens hardop betwijfeld.

Fleischer: “Maar nu onthul ik iets nieuws. Hoe de meeste bedrijven buiten de EU, zoals techbedrijven uit de VS en China, geen wettelijk recht hebben om aanspraak te maken op regulering door de one-stop-shop.”

Zijn onthulling draait om de vraag of het Ierse kantoor van de techreuzen een papieren tijger is of, wettelijk vereiste, echt zelfstandig de controle heeft over de bedrijfsdata c.q. persoonsgegevens van gebruikers in Europa.

De vraag is dus: wie is de baas, wie beslist er echt over wat er in Europa gebeurt? De jurist “Gelooft iemand in die gevallen werkelijk dat hun Ierse dochterondernemingen daadwerkelijk de beslissingsbevoegden zijn over de manier waarop de gegevens worden verwerkt voor hun diensten aan hun miljoenen Europese gebruikers?”.

Alsof het imago van de Ierse privacywaakhond DPC vlekkeloos is, werd daar eerder deze maand Niamh Sweeney benoemd tot privacycommissaris. Zij was eerder internationaal lobbyist voor Meta.

Foto: Jonathan Ferreira, Unsplash

De Nederlandse markt voor consumententelevisie en -video groeide in het tweede kwartaal van 2025 met 1,9 procent ten opzichte van een jaar eerder en kwam uit op een gezamenlijke omzet van 747 miljoen euro. De groei viel aanzienlijk lager uit dan in voorgaande kwartalen, ondanks de introductie van Viaplay TV+ als nieuwe aanbieder binnen het premiumsegment.

De groei kwam enerzijds van premiumabonnementen, zoals ESPN Compleet, Ziggo Sport Totaal en Film1, en anderzijds van streamingabonnementsdiensten (SVOD) zoals Netflix, Videoland en Disney+. Dat blijkt uit recent onderzoek naar de Nederlandse consumentenmarkt voor TV en video, uitgevoerd door Telecompaper.

De categorie premium-tv, met onder meer de aanbieders van livesportverslagen, behaalde een recordomzet van EUR 76,6 miljoen, goed voor een stijging van 20 procent op jaarbasis. Binnen het Pay-TV-segment noteerde Basic TV juist een daling van 3,9 procent tot 291 miljoen.

TVOD, waarbij de gebruiker betaalt per kijkmoment en niet per maand, liet een krimp van 18 procent zien en kwam uit op 29,4 miljoen. Dit segment blijft sterk afhankelijk van nieuwe filmtitels, waaronder blockbusters.

Netflix zette in het tweede kwartaal van 2025 in Nederland een recordomzet neer van 109 miljoen euro, ondanks een minimale groei van 0,8 procent. De vertraging volgt op vier kwartalen van groei rond de 10 procent. Mogelijk is dit een voorbode van een aanstaande prijsaanpassing. Andere streamers volgen op afstand: Viaplay met een omzet van EUR 41 miljoen (+7,3 %) en Videoland met een omzet van 34,2 miljoen (+14,4%) vormen de nummers 2 en 3. Naar omzet heeft deze top-3 nagenoeg 59 procent van de markt in handen, waarvan Netflix bijna 35 procent.

De Engelse bouwer van AI-infrastructuur Nscale haalt 1,1 miljard dollar groeigeld op om zelf en met anderen grote datacentra te bouwen met AI-chips.

Naar eigen zeggen gaat het hier om Europa’s grootste Series B-investeringsronde ooit.

Deelnemers in deze investeringsronde zijn onder meer zittende aandeelhouders als Sandton Capital, Blue Owl Managed Funds, Dell, Fidelity Management & Research Company, G Squared, Nokia, NVIDIA, Point72 en T.Capital.

Een opvallende partij is degene die deze ronde leidt: het Noorse Aker ASA. Dat is namelijk een industrieel en energiebedrijf. Géén techspeler.

Aker helpt bij het bouw van een, voor Europese begrippen, immens AI-datacentrum in het noorden van Noorwegen. In de plaats Narvik. Vanwege de lokale waterkrachtcentrales in de omgeving is er zat energie om 100.000 stroomvretende GPU’s van NVIDIA aan het werk te houden. Er is sprake van een maximum capaciteit van 290MW. Partners in de bouw van de zogeheten AI Gigafactory zijn NScale, NVIDIA en OpenAI.

Microsoft wordt door deze partijen niet genoemd, maar zelf wringen ze zichzelf toch op het podium.

Voor OpenAI is de investering net onder de poolcirkel de eerste manifestering van zijn ‘OpenAI for Countries’-programma. Dit moet uiteindelijk leiden tot Stargate Norway.

Eigendom van de locatie is 50/50 verdeeld tussen Nscale en Aker.

De investering in Nscale die vorige week bekend werd gemaakt leidt tot de bouw van Stargate UK. In dit geval investeert Microsoft ook mee in Stargate maar niet in Nscale.

In het VK wil Nscale 58.640 GPU’s aan het werk zetten. Wereldwijd streeft het naar 300.000. Er zijn plannen voor uitbreiding naar de VS en het Midden-Oosten.

Stargate is een initiatief uit de VS, aangekondigd door Trump, waarbij de deelnemers 500 miljard dollar investeren in versnelde, gezamenlijk bouw van AI-infrastructuur. Initiatiefnemers: OpenAI en Oracle en investeerders MGX (VAE) en Softbank. Technologiepartners: Arm, Microsoft, NVIDIA, Oracle en OpenAI. Check hier Emerce’ spiekbriefje met alle relevante details.

De EU práát vooral over AI-fabrieken. Amerikaanse bedrijven leggen miljarden cash op tafel om Europese infrastructuur te bouwen.

TNO, Surf en het Nederlands Forensisch Instituut werken samen aan GPT-NL, een taalmodel van eigen bodem. Daarmee willen ze een Europees alternatief ontwikkelen voor de Amerikaanse dominantie van spelers als OpenAI en Google. Saskia Lensink, productmanager van GPT-NL bij TNO, licht donderdag op EDAY de laatste ontwikkelingen toe.

Sinds eind juni draait de training van het model op Snellius, de nationale supercomputer. De eerste resultaten zijn nog bescheiden, maar de ambitie is groot: een model ontwikkelen dat breed inzetbaar is in de samenleving.

Dat vergt scherpe keuzes. Tijdens het trainen moeten beslissingen worden genomen over datasamenstelling, parameters en architectuur. Ook qua functionaliteit loopt de lat hoog: de grote spelers bieden inmiddels reasoning, agents en andere geavanceerde toepassingen. GPT-NL kiest er voorlopig voor om te focussen op de kern: basistaken als samenvatten, vereenvoudigen en schrijven, zo vertelde Lensink in augustus nog aan BNR Radio.

Een opvallende stap is de samenwerking met mediapartijen, verenigd in NDP Nieuwsmedia. Hierdoor kan GPT-NL gebruikmaken van Nederlandse journalistieke content als trainingsdata. Dat levert niet alleen een rijkere dataset op, maar ook duidelijkheid over het eerlijke gebruik van data. Leveranciers krijgen bovendien de helft van de licentie-inkomsten terug. Wie het model straks daadwerkelijk gaat afnemen, is nog niet helder. De Rijksoverheid lijkt een logische eerste klant, maar een deal is er nog niet.

De potentiële doelgroep is breed. Nederlandse overheden zouden veel baat hebben bij een model dat voldoet aan de AVG en de AI Act, maar in de praktijk is het AI-gebruik daar nog versnipperd. Bedrijven leunen intussen zwaar op Microsoft en diens AI-tools. Toch ziet GPT-NL kansen om zich te onderscheiden, met openheid, transparantie en Europese gegevensbescherming als kernwaarden.

Wat het energieverbruik gaat zijn als GPT-NL straks wordt toegepast, is nu nog niet volledig in te schatten. Het energieverbruik van een prompt is slechts een fractie van een fractie van het verbruik tijdens curatie en training. GPT-NL start daarom met de rapportages van energieverbruik in deze ontwikkelfases.

Foto Peter Boer

EDAY vindt 2 oktober plaats in de Kromhouthal in Amsterdam Noord. Het volledige programma vind je hier. Een regulier kaartje kost 695 euro.

OLX Group, een dochteronderneming van Prosus, kondigt vandaag de overname aan van La Centrale, een toonaangevend Frans advertentieplatform voor het kopen en verkopen van auto’s en motoren, van Providence Equity Partners.

Met de overname is een bedrag gemoeid van 1,1 miljard euro in contanten.

Het is de volgende schakel aan de keten van internationale marktplaatsen van de OLX-groep. “De deal zal de Europese strategie van OLX versnellen om zeer winstgevende marktplaatsen te laten groeien”, aldus het persbericht bij de transactie.

La Centrale is een toonaangevend Frans platform voor auto’s. In Frankrijk is het een bekend merk. De dienst heeft circa 4,5 miljoen unieke bezoekers per maand en een kleine 350.000 advertenties. “Het vormt een aanvulling op het toonaangevende motorenportfolio van OLX in Centraal- en Oost-Europa, dat bestaat uit vier merken verspreid over vijf markten.”

De business van marktplaatsen voor auto’s en motoren is niet nieuw voor CEO Christian Gisy (foto). Hij was managing director van de AutoScout24 Group.

De in Amsterdam gevestigde OLX-groep exploiteert negen merken in negen markten, publiceert dagelijks bijna 64 miljoen actieve advertenties en heeft 29 miljoen maandelijkse app-gebruikers. De hoofddomeinen zijn: auto’s, vastgoed en banen. In 2024 genereerden ze met deze activiteiten 777 miljoen dollar aan omzet (+18%).

Providence Equity Partners verwierf in 2020 een controlerend belang in La Centrale. De Duitse uitgever was Axel Springer. De Duitsers deden hun laatste sites met rubrieksadvertenties in 2024 van de hand.

De Europese online handel heeft vorig jaar 54 miljard euro meer omgezet dan in 2023. Met een totale omzet van 819 miljard euro bewijst de sector dat het de economische tegenwind van de afgelopen jaren te boven is gekomen.

De groei van zeven procent valt op omdat de inflatie eindelijk daalde. Daardoor stegen de verkopen in met ruim vier procent, zo laten nieuwe cijfers Ecommerce Europe en EuroCommerce zien.

Driekwart van alle Europeanen tussen 16 en 74 jaar heeft vorig jaar online gekocht.

Oost-Europa: +18%

West-Europa, met daarin Nederland, blijft weliswaar de grootste speler met 467 miljard euro omzet, maar Oost-Europa steelt de show met een groei van achttien procent. De regio haalde 20 miljard euro binnen, een opvallende stijging.

Zuid-Europa deed het ook goed met negen procent groei naar 183 miljard euro. Daar vormt e-commerce inmiddels 4,2 procent van de totale economie. Centraal-Europa groeide met acht procent naar 86 miljard, Noord-Europa hield het bij de Europese norm van zeven procent groei.

Tweedeling blijft bestaan

Het aantal online shoppers verschilt nog altijd enorm per regio. In Noord- en West-Europa koopt meer dan tachtig procent van de bevolking online. Daar buiten ligt het rond de vijftig procent.

De verschillen hebben deels te maken met welvaart en internetpenetratie, maar ook met lokale voorkeuren. In sommige landen blijft de fysieke winkel populair. In andere landen drijft inflatie consumenten juist naar goedkopere online alternatieven.

‘Brussel, doe iets tegen China’

De sector klaagt al jaren over oneerlijke concurrentie. Bedrijven van buiten de EU hoeven, lees: Chinese marktplaatsen, zich niet aan dezelfde regels te houden als Europese spelers, terwijl ze wel dezelfde markt bedienen. Dat levert volgens de brancheorganisaties een scheef speelveld op.

Luca Cassetti van Ecommerce Europe ziet wel beweging in Brussel. “Er gebeurt iets rond competitiviteit en vereenvoudiging van regels. Maar het gaat veel te langzaam.” EuroCommerce-topvrouw Christel Delberghe wil vooral dat bestaande regels beter worden gehandhaafd. “Alle bedrijven moeten dezelfde regels volgen. Punt uit. Dat geldt voor EU-bedrijven, maar zeker ook voor buitenlandse spelers.”

Voor dit jaar verwachten beide organisaties vergelijkbare groeicijfers. Als de inflatie laag blijft en de economie niet verder verslechtert, kan de sector rekenen op weer zo’n zeven procent groei.

Foto: Najib Samatar, Unsplash

Meer retailers en merken in zijn app als verkopers. Dat is wat Just Eat Takeaway wil. Daartoe begint het een langdurige campagne buiten zijn traditionele domein van maaltijdbezorgers.

Dat komt naar voren in nieuwsbericht over de bezorgmarkt dat Just Eat Takeaway gisteren publiceerde. Het moederbedrijf van Thuisbezorgd.nl kneedt daarin de zielen van retailers, merken en andersoortige winkeliers om de bezorgapp in te zetten als logistiek hulpje.

Het rapport ‘Control, on-demand – The shift to rapid retail
delivery’ schetst aan de ene kant gedragingen van de consument, anderzijds manieren om daarop in te spelen via de bezorgapp.

Just Eat Takeaway, sinds kort onderdeel van het portfolio van investeerder Prosus, heeft nog een lange weg te gaan in de realisatie van zijn nieuwe ambitie. Het bedrijf is actief in zeventien landen. Er zijn 362.000 partners op aangesloten, onder wie 6.000 retailers. Het overgrote merendeel is dus nog steeds pizza-, burger-, friet- of sushibezorger.

Het rapport geeft een aantal cijfers ter illustratie van het ‘andere bezorgwerk’ van de oranje koeriers. De klanten in deze terreinen worden ‘speed seekers’ genoemd, mensen die binnen een uur een bestelling thuisbezorgd willen krijgen.

De terreinen waar Jitse Groen aansluitingen toe zoekt zijn: boodschappenmerk, apotheek/wellness, bloemen/cadeau’s, beauty, dierverzorging, babyverzorging, elektronica en doe-het-zelf.

TikTok Shop werd eind maart in Duitsland gelanceerd en momenteel bieden meer dan 14.000 retailers er hun producten in Duitsland aan.

Ook de vraag neemt toe: het aantal bestellingen groeit met een gemiddelde stijging van 43 procent per maand. Hoe dat over de tijd is verdeeld, houdt het bedrijf in het midden.

Verder zijn er naast de duizend retailers meer dan duizend creators annex influencers die met affiliatelinks producten pushen. Dat houdt in: op hun eigen social account maken ze reclame voor producten van merken en retailers. Als dat tot een verkoop leidt, ontvangen zij een financiële kickback.

Nadere getallen geeft TikTok niet in het het Shop Report voor de Duitse markt. Het verslag is vooral bedoeld om retailers en marketingbureaus te inspireren om met het social platform aan de slag te gaan.

Dat is geen raar advies, want eerste testen van social bureau GoSpooky met TikTok Shop laten zien dat merken en hun influencers daar tot dertig procent conversieratio’s kunnen halen. Echt geld.

TikTok omschrijft zijn platform zelf als handig voor ‘discovery commerce’. Je weet ongeveer wat je zoekt en laat je met korte video’s inspireren om uiteindelijk tot een shortlist of besluit te komen. De getallen van TikTok zoekmachine verraden deze trend: het aantal zoekvragen is in een jaar tijd met 191 procent gestegen.

Zoekopdrachten naar zomerse kleding voor festivals bijvoorbeeld:

TikTok Shop bestaat in Nederland nog niet. Buitenlandse signalen wijzen erop dat het e-commercekanaal, zodra geïntroduceerd, op zijn minst merkbare impact op de markt gaat hebben.

Steeds meer adverteerders in Nederland hanteren een social first-strategie. Dat is te zien aan de groeiende omvang van dit subsegment in de totale digitale reclametaart: +18 procent naar 967 miljoen euro in 2024.

Voor meer dan de helft (56%) van de Nederlanders hangt een aankoop af van wat ze op social media voorbij zien komen. Bij GenZ is dat zelfs 89 procent.

Foto: Christian Lue, Unsplash